|
|||
|
Z Jolantą Terlikowską rozmawia jej syn - Mateusz |
|||
| |
|||
| Z
Jolantą Terlikowską, kierownikiem działu do spraw rodziny i młodzieży
Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA), a
także wieloletnim członkiem Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, rozmawia jej
syn - Mateusz. Czym jest program profilaktyczny "Ciąża bez alkoholu"? Pod takim właśnie hasłem PARPA rozpoczęła w 2007 roku kampanię edukacyjną, której głównym celem było upowszechnienie informacji, że picie alkoholu przez kobietę, która jest w ciąży, ma bardzo negatywny wpływ na rozwijające się w jej łonie dziecko. Kampania obejmowała szereg działań edukacyjnych skierowanych do lekarzy ginekologów, położnych i specjalistów innych dziedzin oraz do całego społeczeństwa. Przygotowano wówczas spot telewizyjny, bilbordy, plakaty, ulotki, broszury i inne publikacje. Ponad 800 samorządów lokalnych włączyło się bardzo aktywnie w działania w ramach kampanii, organizując różne szkolenia, konferencje, happeningi i eventy edukacyjne. Od tamtej pory każdego roku wiele gmin kontynuuje różnorodne działania edukacyjne pod hasłem "ciąża bez alkoholu". Dlaczego picie alkoholu przez kobiety w ciąży jest szkodliwe? Alkohol jest najsilniej działającym teratogenem ("teratos" to greckie słowo oznaczające potwora), to znaczy, że bardzo silnie uszkadza dziecko rozwijające się w łonie matki. Ma znacznie bardziej destrukcyjne działanie niż tytoń czy nawet inne narkotyki takie jak marihuana, kokaina czy opiaty. Kiedy kobieta w ciąży pije alkohol, jej dziecko pije wraz z nią. W ciągu 30 minut po spożyciu alkoholu przez matkę, jego stężenie we krwi dziecka jest takie samo jak we krwi mamy. Należy pamiętać, że alkohol jest dla naszego organizmu toksyczną substancją chemiczną. Dlatego dziecko narażone jest na różnorakie zaburzenia rozwojowe takie jak: upośledzenie wzrostu, wady wrodzone narządów wewnętrznych (serce, nerki, płuca), uszkodzenia mózgu, wadliwe funkcjonowanie zmysłów. Najbardziej wrażliwy na działanie alkoholu jest właśnie mózg. Alkohol powoduje śmierć komórek nerwowych, zaburza migracje i dojrzewanie neuronów, uszkadza takie obszary mózgu jak ciało modzelowate, móżdżek, zwoje podstawy, podwzgórze, płaty czołowe. Czy w Polsce jest to poważny problem? Badania potwierdzają, że kobiety w Polsce piją alkohol w czasie ciąży i to wcale nierzadko. W badaniach przeprowadzonych przed rozpoczęciem kampanii "Ciąża bez alkoholu" przyznawała się do tego co trzecia kobieta. Szacujemy, że każdego roku może rodzić się nawet około 900 dzieci z bardzo poważnymi uszkodzeniami poalkoholowymi. Dlaczego kobiety w ciąży piją alkohol? Jest kilka takich powodów. Część kobiet po prostu nie wie o szkodliwych dla zdrowia dziecka skutkach picia alkoholu. Niektóre kobiety mają negatywny stosunek do ciąży, nie akceptują jej lub bardziej myślą o sobie, o swoim samopoczuciu niż o zdrowiu dziecka. Czasami kobiety sięgają po alkohol, aby się zrelaksować i wyciszyć przy jego użyciu. Możliwa jest też taka sytuacja, że kobieta jest uzależniona od alkoholu i nie jest w stanie nawet w czasie ciąży kontrolować swojego picia. Częstym problemem są sytuacje, kiedy kobieta pije, nie wiedząc jeszcze, że jest w ciąży. Jeżeli rodzice nie planują w pełni świadomie poczęcia dziecka, może dojść do takiej sytuacji, że kobieta dowiaduje się że jest w ciąży dopiero po kilku tygodniach. W tym właśnie czasie mogła uczestniczyć w różnych imprezach czy wydarzeniach, podczas których piła alkohol. Zdarzają się też takie sytuacje, kiedy kobieta otrzymuje błędne zalecenia od kogoś z rodziny, znajomych a niestety nawet lekarza. Mawiają oni "kieliszek czerwonego wina pani nie zaszkodzi, a pomoże się odprężyć i odreagować stres" i w pewnym sensie jest to prawda. Jeden kieliszek wina z pewnością nie zaszkodzi zdrowej kobiecie, może jednak zaszkodzić tej maleńkiej istocie, która rozwija się pod jej sercem. Jaka jest minimalna szkodliwa ilość alkoholu dla dziecka w łonie matki? Czy każda ilość szkodzi? Niestety, nie jest znana tak zwana "bezpieczna dawka". Nie każda ilość alkoholu doprowadzi do poważnych uszkodzeń. Nie wiemy jednak, ile alkoholu kobieta może wypić, żeby nie uszkodzić swojego dziecka, dlatego w ciąży zalecana jest pełna abstynencja. Co to jest FAS? To angielski skrótowiec nazwy "fetal alcohol syndrom" ("płodowy zespół alkoholowy"). FAS jest najgroźniejszym z możliwych skutków alkoholowego uszkodzenia płodu. Obejmuje on zespół objawów takich jak uszkodzenie mózgu, opóźnienie wzrostu oraz charakterystyczne deformacje twarzy. Te deformacje twarzy zwane są cechami dysmorficznymi i obejmują wąskie szpary oczne, brak rynienki podnosowej, cienką górną wargę (brak czerwieni wargowej). Może też pojawić się dodatkowy fałd skóry w kącie oka, szeroka fasada nosa, małożuchwie albo nisko osadzone uszy. Nie chodzi jednak o to, że te dzieci są mniejsze czy wyglądają inaczej. Mają przede wszystkim uszkodzone mózgi i w związku z tym nie rozwijają się tak, jak ich rówieśnicy. Pamiętajmy jednak, że FAS to tylko około 10% różnych uszkodzeń wywołanych przez alkohol. U pozostałych 90% dzieci nie obserwujemy charakterystycznych zmian na twarzy. Dzieci te wyglądają normalnie, wiec wszyscy oczekują od niech, że będą zachowywać się normalnie. Nie jest to jednak możliwe, ponieważ ich mózgi są uszkodzone. Czym te dzieci będą się różniły od innych? Będą miały trudności z koncentracją uwagi, z pamięcią, z orientacja w czasie i przestrzeni. Nie będą rozumieć pojęć abstrakcyjnych, w związku z tym nie nauczą się matematyki, jak również nie zrozumieją dowcipów czy aluzji. Mają zatem kłopoty w funkcjonowaniu społecznym, nie rozumiejąc norm społecznych, często nie potrafią prawidłowo ocenić sytuacji. Mają słabą samokontrolę, często cechuje je labilność - chwiejność emocjonalna i impulsywność. Przykładowy 12-latek z FAS będzie zachowywał się jak 6-7-latek. O nastolatkach z FAS często mówi się, że są to dzieci, które nigdy nie dorosną. Czy FAS można leczyć? FAS jest chorobą nieuleczalną, można jedynie usprawnić funkcjonowanie dziecka i nauczyć je lepiej radzić sobie w różnych sytuacjach życiowych. Pamiętajmy jednak, że FAS można w 100% zapobiec - wystarczy zachować absty`nencję w czasie ciąży. W jaki sposób każdy z nas może się włączyć w program "Ciąża bez alkoholu"? Każdy może stać się ambasadorem kampanii w swoim środowisku - mówić, że w ciąży zalecana jest pełna abstynencja. Powinniśmy odważnie podejmować interwencję w każdej sytuacji, kiedy jesteśmy świadkiem, gdy kobieta w ciąży pije alkohol. Osoby zaangażowane w działania społeczne w swoich gminach mogą organizować happeningi, festyny. Pomocą w działaniach edukacyjnych mogą być ulotki i broszury dostępne w PARPA. Warto również promować realizację programu profilaktycznego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pod nazwą "Biorę odpowiedzialność" (scenariusz również dostępny w PARPA). Osoby, które chciałyby uzyskać więcej informacji, zapraszam na stronę internetowa programu lub do kontaktu mailowego. www.ciazabezalkoholu.pl jolanta.terlikowska@parpa.pl |
|||
|
Eleuteria nr 96, 4/2013 |
| początek strony |