Błogosławiony ks. Michał Sopoćko - apostoł trzeźwości poprzednia strona

ks. Henryk Ciereszko




Postać bł. ks. Michała Sopoćko przedstawiamy jako wzór  zaangażowania w życie społeczne. Spowiednik św. Faustyny poza pracą duszpasterską oddawał się idei szerzenia trzeźwości.

Bł. ks. Michał Sopoćko (1888-1975) znany jako spowiednik św. Faustyny Kowalskiej i apostoł Miłosierdzia Bożego, prowadził w swym życiu wiele innych jeszcze dzieł apostolskich. Całym sercem oddany posłudze kapłańskiej i duszpasterskiej, otwarty był na wszelkie inicjatywy, które służyły dobru duchowemu wiernych. Pośród nich było też apostołowanie na rzecz abstynencji i trzeźwości. Wśród żywionych od młodości ideałów zrodzonych z religijnego i patriotycznego wychowania, wybrał także wstrzemięźliwość, przyrzekając zachowywać przez całe życie abstynencję od alkoholu.
Działania przeciwstawiające się pijaństwu podjął od początku swej pracy kapłańskiej. Będąc wikariuszem w parafii Taboryszki na Wileńszczyźnie (1914-1918), zdecydowanie zwalczał nadużycie alkoholu, doprowadzając nawet w kilku wypadkach do zniszczenia urządzeń do jego nielegalnego wyrobu.
Odbywając studia specjalistyczne na Państwowym Instytucie Pedagogicznym w Warszawie (1922-1924), zajął się w swej pracy dyplomowej zagrożeniami alkoholizmu wśród młodzieży. Jego badania wykazały niszczące oddziaływanie alkoholu na młodzież oraz skalę zagrożenia i krzywd wyrządzanych młodym przez alkohol. Praca została opublikowana w 1924 r. w "Przeglądzie Pedagogicznym" pt. Alkoholizm a młodzież szkolna. Kierowany troską o trzeźwość narodu, rozesłał odbitki swej pracy do posłów na sejm z prośbą uchwalenia specjalnej ustawy antyalkoholowej. Podjął współpracę z sejmową komisją do walki z alkoholizmem, a jego badania znalazły oddźwięk w uchwalonej przez Sejm ustawie antyalkoholowej. W tym czasie zapraszany był z prelekcjami przez ośrodki podejmujące profilaktykę antyalkoholową oraz instytucje wychowawcze działające w Warszawie, między innymi przez Związek Lekarzy, Koło Księży Prefektów, Związek Księży Abstynentów.
Będąc kapelanem wojskowym w Warszawie i w Wilnie (1919-1929), szerzył idee trzeźwościowe wśród żołnierzy. Ślady tej działalności zachowały się w opublikowanych w 1922 r. pogadankach religijno-patriotycznych dla żołnierzy pt. Obowiązki względem Ojczyzny.
W swej rodzimej diecezji wileńskiej uczestniczył w założeniu w 1927 r. Koła Księży Abstynentów. Przez szereg lat pełnił różne funkcje w Kole. Był sekretarzem, członkiem komisji rewizyjnej, a także prezesem. Zależało mu bardzo na pozyskaniu księży dla idei abstynenckiej, z czym wiązał większe powodzenie akcji trzeźwościowej wśród wiernych. Z tego okresu pochodzą jego kolejne publikacje na temat abstynencji i przeciwdziałania alkoholizmowi. Ujawniają one szczere zatroskanie o postawy abstynenckie u współbraci w kapłaństwie oraz zawierają bogaty materiał do prowadzenia akcji trzeźwościowej. Zachowały się adnotacje o jego prelekcjach na temat walki z alkoholizmem na kursach duszpasterskich w Wilnie w 1930 i 1933 roku.
Do idei abstynenckich pragnął zapalić także alumnów seminarium, przyszłych duszpasterzy. Będąc profesorem i ojcem duchownym najpierw w Wilnie (1927-1945), a później w Białymstoku (1947-1962) żywo animował działania na rzecz abstnencji i profilaktyki antyalkoholowej. W seminarium wileńskim założył na przełomie lat 1927 - 1928 Koło Alumnów Abstynentów. Do koła należało około 60 % alumnów. Urządzali oni comiesięczne spotkania, na których wygłaszali z referaty ukazujące problem pijaństwa i alkoholizmu, szkodliwość i zgubny wpływ alkoholu na życie religijne oraz społeczne. W czasie ferii przeprowadzali badania ankietowe, obrazujące zasięg i skutki nałogu pijaństwa oraz zaprawiali się do akcji uświadamiającej o szkodliwości i zagrożeniach płynących z nadużywania alkoholu. Podobnie w seminarium w Białymstoku reaktywował po wojnie kleryckie Koło Abstynentów. Praca w Kole obejmowała samokształcenie, akcję uświadamiającą oraz modlitwę o trzeźwość. Dzięki jego zachętom i osobistemu przykładowi abstynencji wielu alumnów, a później księży wytrwało w podjętych w seminarium postanowieniach abstynenckich i podczas swej pracy w parafiach z wielkim zaangażowaniem zwalczało nałóg pijaństwa wśród wiernych, szerząc idee wstrzemięźliwości od alkoholu.
W okresie powojennym, gdy znalazł się w Białymstoku, w znaczącym stopniu zaangażował się w akcję antyalkoholową zarówno ze strony kościelnej jak i społeczno-państwowej. W roku 1947 mianowany został Dyrektorem Archidiecezjalnego Bractwa Trzeźwości. Podejmując to zadanie wyjeżdżał do parafii, gdzie głosił kazania trzeźwościowe, organizował bractwa, wygłaszał referaty, dostarczał literaturę o tematyce trzeźwościowej. Tę działalność rozwijał również przez przynależenie do Zespołu Misjonarzy Diecezjalnych.
Zaproszony do współpracy przez Komitet Walki z Alkoholizmem, bardzo poważnie i odpowiedzialnie włączył się w jego prace. Wraz z bardziej zaangażowanymi działaczami podjął energiczną akcję antyalkoholową, obejmującą poszczególne powiaty województwa białostockiego. Po roku działania komitetów powiatowych sprzedaż alkoholu zdecydowanie się zmniejszyła. Niestety doszło niebawem do rozwiązania tak sprawnie działającego komitetu wojewódzkiego, a w jego miejsce powołano nowy, ale już bez udziału ks. Sopoćki. Po zmianach politycznych w kraju w roku 1956 zaproszono go wprawdzie ponownie do udziału w pracach komitetu, ale z powodu poszerzenia jego działalności o sferę uświadamiania rodzicielskiego niezgodnego z nauczaniem kościelnym, zrezygnował z uczestnictwa w nim. Odejście od współpracy ze świeckimi organizacjami antyalkoholowymi pozbawiło wprawdzie ks. Sopoćkę możliwości szerszego i podbudowanego prawnymi środkami działania w społeczeństwie, ale nie wpłynęło równocześnie na zmniejszenie jego gorliwości na tym polu. Poświęcał się nadal pracy trzeźwościowej, posługując się dostępnymi mu środkami kościelnymi, czyli amboną, konfesjonałem, a także wytrwale propagował ideę abstynencji w środowisku duchownych i alumnów seminarium, zachęcając ich do włączania się w prowadzone przez niego dzieło, a zwłaszcza jego kontynuację w przyszłości.
Poza czynnym zaangażowaniem w akcję antyalkoholową ks. Sopoćko starał się też przyczyniać do jej rozwoju poprzez publikacje jej poświęcone. Pisał w różnych periodykach o zagrożeniach pijaństwa i alkoholizmu, o profilaktyce antyalkoholowej, zwłaszcza w wychowaniu młodzieży, o potrzebie trzeźwości i środkach jej zachowania. Problematykę tę podejmował również w licznych propozycjach kazań oraz publikowanych czasopismach homiletycznych.

Ważniejsze publikacje ks. Sopoćki o tematyce abstynenckiej i trzeźwościowej:
  • Alkoholizm a młodzież szkolna, Przegląd Pedagogiczny (1924) z.4, s.244-289 (toż. Warszawa 1925);
  • Abstynencja a trzeźwość, WAW 4 (1930), s. 191-194;
  • Szkic kazania o pijaństwie, WAW 8 (1934), s. 3-11;
  • Alkoholizm a moralność, Warszawa 1937;
  • Alkoholizm a młodzież i jej wychowanie, Kraków 1949;
  • Bractwo trzeźwości, Homo Dei 18 (1949), s. 420-430;
  • O trzeźwości, Współczesna Ambona 5 (1950), s. 268-272;
  • W sprawie wstrzemięźliwości, Wiadomości Kościelne Archidiecezji w Białymstoku 1(1957), s. 65-66.




Eleuteria nr 79, 3/2009


początek strony