Pamięć i tożsamość
50. rocznica Jasnogórskich Ślubów Narodu
poprzednia strona

Opracowanie: ks. Piotr Kulbacki, Irena Kucharska, Katarzyna Owczarek, Stanisława Orzeł

Program nabożeństwa na Dni Wspólnoty OŻK w roku 2006, a także do wykorzystania w parafiach.

PROCESJA WEJŚCIA: "O Matko z częstochowskiego wizerunku..." (Ex nr 626)

OBRZĘDY WSTĘPNE (Obł1 nr 391-392)
C: W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.
W: Amen.
C: Pan Jezus, który przeszedł dobrze czyniąc, niech będzie z wami wszystkimi.
W: I z duchem twoim.

WPROWADZENIE
C: W dniu 26 sierpnia 2006 r. mija 50 lat od Jasnogórskich Ślubów Narodu. Napisane zostały przez Prymasa Tysiąclecia podczas uwięzienia w Komańczy. Nawiązują do Ślubów króla Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej (1 IV 1656 r.), ślubującego podczas potopu szwedzkiego odnowę moralną i ulżenie doli ludu. Podobny jest współczesny kontekst historyczny Ślubów Jasnogórskich: prześladowanie Kościoła w Polsce, zagrożenie tym razem przez wojujący ateizm i laicyzację.
Diagnoza sytuacji w Polsce i program odnowy moralnej przedstawiony w Ślubach okazuje się być aktualny dziś - szczególnie wyraźnie widać to w świetle adhortacji Jana Pawła II "Ecclesia in Europa" (Kościół w Europie). Jest to dokument programowy o powołaniu Kościoła w dzisiejszym świecie i w obecnych warunkach, w szczególności wśród narodów europejskich, do których od wieków należy Polska. Po modlitwie zaczerpniętej z mszału usłyszymy fragmenty tekstu ślubowań wraz z odpowiednimi cytatami z papieskiej adhortacji.

KOLEKTA (MR 145)
C: Módlmy się. Boże, Ty rządzisz całym światem, przyjmij łaskawie prośby, które zanosimy za naszą ojczyznę, † niech dzięki mądrości rządzących i uczciwości obywateli panuje zgoda i sprawiedliwość, * abyśmy żyli w pokoju i dobrobycie. Przez naszego Pana...
W: Amen.

CZYTANIA
Teksty Ślubów Jasnogórskich wykonuje lektor A, a teksty z adhortacji "Ecclesia in Europa" lektor B. Czytaniom towarzyszy wnoszenie światła.
Przed każdym czytanym fragmentem ze Ślubów Jasnogórskich podchodzi przed prezbiterium kolejna osoba z zapalonym kagankiem lub świecą (w tle bardzo cichutko słychać melodię apelu "Maria, Regina Mundi" Ex nr 612, podczas czytania melodia milknie). Gdy lektorzy odczytują przygotowane fragmenty, osoba trzymająca świece lub kaganek podnosi wysoko w górę światło. Za każdym razem powtarza się ten sam układ. Osoby ze światłem stoją przed prezbiterium aż do świadectw. Można zaplanować dla lektorów miejsca czytania na odpowiednim tle, np. portretu Sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego, Sługi Bożego Jana Pawła II, Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej.

1.
A) Stajemy przed Tobą pełni wdzięczności, żeś była nam Dziewicą Wspomożycielką
wśród straszliwych klęsk tylu potopów.
Stajemy przed Tobą pełni skruchy, w poczuciu winy,
że dotąd nie wykonaliśmy ślubów i przyrzeczeń Ojców naszych.
Królowo Polski! Odnawiamy dziś śluby Przodków naszych i Ciebie za
Patronkę naszą i za Królową Narodu polskiego uznajemy.
Zarówno siebie samych, jak i wszystkie ziemie polskie i wszystek lud
polecamy Twojej szczególnej opiece
i obronie.
B) Maryja jawi się nam jako obraz Kościoła,
który, karmiony nadzieją, uznaje zbawcze i miłosierne działanie Boga
i w Jego świetle odczytuje własną drogę i całą historię.
Pomaga nam Ona interpretować również dzisiaj to, co się wydarza,
w odniesieniu do Jej Syna, Jezusa.
Będąc nowym stworzeniem, ukształtowanym przez Ducha Świętego,
Maryja sprawia, że wzrasta w nas cnota nadziei. [EiE 125a]

2.
A) Przyrzekamy uczynić wszystko, co leży w naszej mocy,
aby Polska była rzeczywistym królestwem Twoim i Twojego Syna,
poddanym całkowicie pod Twoje panowanie,
w życiu naszym osobistym, rodzinnym, narodowym i społecznym.

B) Ponawiam wezwanie, by odnaleźć najgłębsze znaczenie dnia Pańskiego:
należy go święcić udziałem w Eucharystii
oraz odpoczynkiem w atmosferze chrześcijańskiej radości i braterstwa.
Niech będzie obchodzony jako centrum całego kultu,
nieustanna zapowiedź życia bez końca, która umacnia nadzieję i dodaje otuchy w drodze.
Nie obawiajmy się zatem bronić go przed wszelkimi atakami
i dokładać starań, aby w organizacji pracy był on postrzegany jako dzień dla człowieka,
z pożytkiem dla całego społeczeństwa.
Bowiem gdy niedziela zostaje pozbawiona swojego pierwotnego znaczenia
i nie można przeznaczyć jej na modlitwę, odpoczynek, komunię i radość,
dochodzi do tego, że "horyzont czło­wieka
staje się tak ciasny, że nie pozwala mu dojrzeć nieba.
Nawet odświętnie ubrany, nie potrafi już świętować" [EiE 82]

3.
A) Walczyć będziemy w obronie każdego dziecka i każdej kołyski,
równie mężnie, jak Ojcowie nasi walczyli o byt i wolność Narodu,
płacąc obficie krwią własną.
Gotowi jesteśmy raczej śmierć ponieść, aniżeli zadać śmierć bezbronnym.
Dar życia uważać będziemy za największą łaskę Ojca wszelkiego życia
i za najcenniejszy skarb Narodu.

B) Kościół powinien głosić z nową mocą
to, co Ewangelia mówi o małżeństwie i o rodzinie,
aby uzmysłowić ich znaczenie i wartość w zbawczym planie Bożym.
Szczególnie konieczne jest stanowcze potwierdzenie,
że te instytucje w rzeczywistości stanowią wyraz woli Boga.
Trzeba przypominać prawdę o rodzinie jako głębokiej wspólnocie życia
i miłości, otwartej na przyjęcie nowych istot;
jak również o jej godności "Kościoła domowego"
i jej udziale w posłannictwie Kościoła i w życiu społeczeństwa. [EiE 90b]

4.
A) Matko Chrystusowa i Domie Złoty!
Przyrzekamy Ci stać na straży nierozerwalności małżeństwa,
bronić godności kobiety,
czuwać na progu ogniska domowego,
aby przy nim życie Polaków było bezpieczne.

B) Mając na uwadze bogate świadectwa z przeszłości, Kościół wyraża ufność,
że i dzisiaj kobiety mogą znacznie przyczynić się do budzenia nadziei
na wszystkich płaszczyznach.
Istnieją pewne wymiary współczesnego społeczeństwa europejskiego,
które stanowią wyzwanie dla właściwych kobietom zdolności
wytrwałego i bezinteresownego otwarcia na innych,
dzielenia się i rodzenia w miłości.
Weźmy na przykład rozpowszechnioną mentalność naukowo-techniczną,
która usuwa w cień wymiar afektywny i funkcję uczuć,
brak bezinteresowności,
coraz powszechniejszy lęk przed dawaniem życia nowym istotom ludzkim,
trudność w nawiązywaniu wzajemnych relacji
i w przyjmowaniu kogoś, kto jest odmienny.
W tym kontekście Kościół oczekuje od kobiet
ożywczego wkładu, rodzącego nową falę nadziei. [EiE 42]

5.
A) Przyrzekamy Ci umacniać w rodzinach królowanie Syna Twego Jezusa Chrystusa,
bronić czci Imienia Bożego,
wszczepiać w umysły i serca dzieci ducha Ewangelii i miłości ku Tobie,
strzec prawa Bożego,
obyczajów chrześcijańskich i ojczystych.
Przyrzekamy Ci wychować młode pokolenie w wierności Chrystusowi,
bronić je przed bezbożnością i zepsuciem
i otoczyć czujną opieką rodzicielską.
B) Nie trzeba się obawiać stawiania młodym wymagań
w tym, co dotyczy ich duchowego rozwoju.
Należy wskazywać im drogę świętości,
zachęcając ich do wiążących wyborów w naśladowaniu Jezusa,
w czym umocni ich intensywne życie sakramentalne.
Dzięki temu będą mogli oprzeć się pokusom
takiej kultury, która często proponuje im jedynie wartości przelotne
czy wprost przeciwne Ewangelii,
i sami staną się zdolni ukazywać chrześcijański sposób myślenia
we wszystkich dziedzinach życia,
również w rozrywce i relaksie. [EiE 62b]

6.
A) Zwycięska Pani Jasnogórska!
Przyrzekamy stoczyć pod Twoim sztandarem najświętszy i najcięższy bój
z naszymi wadami narodowymi.
Przyrzekamy wypowiedzieć walkę
lenistwu i lekkomyślności, marnotrawstwu,
pijaństwu, rozwiązłości.
Przyrzekamy zdobywać cnoty:
wierności i sumienności,
pracowitości, oszczędności,
wyrzeczenia się siebie i wzajemnego poszanowania,
miłości i sprawiedliwości społecznej.

B) Ażeby móc odpowiedzieć na ewangeliczne wezwanie do nawrócenia,
"musimy wszyscy razem z pokorą i odwagą dokonać rachunku sumienia,
aby poznać nasze lęki i błędy
oraz szczerze wyznać nasze zaniedbania i ociężałość,
nasze niewierności i winy".
Dalekie od sprzyjania postawie rezygnacji i zniechęcenia,
ewangeliczne uznanie własnych win budzi
we wspólnocie doświadczenie, jakiego doznaje każdy ochrzczony:
radości z głębokiego wyzwolenia
i łaski nowego początku,
która pozwała z większą mocą kontynuować drogę ewangelizacji. [EiE 29c]

ŚPIEW
"Matko Boża z Betlejemu" (Ex nr 616)

Zachęta do świadectw - wybrać dwa, trzy świadectwa w temacie Jasnogórskich Ślubów, np. rodzina, wychowanie, profilaktyka, o czystości, praworządności, świętowaniu niedzieli... Świadectwa przeplatane śpiewami wybranymi przez diakonię muzyczną.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Błogosławieni, którzy słuchają słowa Bożego i zachowują je wiernie.

EWANGELIA
Łk 11, 24-28; 12, 32-34; 17, 20-21
Słowa Ewangelii według świętego Łu­kasza.
Pewnego razu Jezus powiedział: "Gdy duch nieczysty opuści człowieka, błąka się po miejscach pustynnych, szukając spoczynku. A gdy go nie znajduje, mówi: «Wrócę do swego domu, skąd wyszedłem». Przychodzi i zastaje go wymiecionym i przyozdobionym. Wtedy idzie i bierze siedem innych duchów, złośliwszych niż on sam; wchodzą i mieszkają tam. I stan późniejszy owego człowieka staje się gorszy niż poprzedni".
Gdy On to mówił, jakaś kobieta z tłumu głośno zawołała do Niego: "Błogosławione łono, które Cię nosiło, i piersi, które ssałeś". Lecz On rzekł: "Owszem, ale przecież błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego i zachowują je".
Potem rzekł do swoich uczniów: "Nie bój się, mała trzódko, gdyż spodobało się Ojcu waszemu dać wam królestwo. Sprzedajcie wasze mienie i dajcie jałmużnę! Sprawcie sobie trzosy, które nie niszczeją, skarb niewyczerpany w niebie, gdzie złodziej się nie dostaje ani mól nie niszczy. Bo gdzie jest skarb wasz, tam będzie i serce wasze".
Zapytany przez faryzeuszów, kiedy przyjdzie królestwo Boże, odpowiedział im: "Królestwo Boże nie przyjdzie dostrzegalnie; i nie powiedzą: «Oto tu jest» albo: «Tam». Oto bowiem królestwo Boże pośród was jest".
Oto słowo Pańskie.

MYŚLI DO HOMILII
1. Słowa Ewangelii ukazują moment, kiedy kobieta z tłumu oddała hołd i szacunek Matce Chrystusa Pana. Był to moment ujawnienia strategii złego ducha. Jezus w odpowiedzi na ten okrzyk zachwytu uzupełnia wypowiedź o złym duchu: jeszcze bardziej należy czcić w Matce Bożej Jej wierność słuchania i wypełniania Słowa Bożego.
2. Taka postawa bowiem oddala wszelkie zakusy złego ducha, bo serce człowieka, oczyszczone i piękne, jest zamieszkałe, nie stoi puste. Jeśli Ona jest w naszym sercu, to nie jest ono puste!
3. Taką perspektywę ułożenia własnego życia i życia społecznego dają Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego oraz zachęty Jana Pawła II dla Europy, których fragmentów wysłuchaliśmy.
4. "Mała trzódka" uczniów Chrystusa otrzymuje konkretny sposób budowania Królestwa Bożego na ziemi. Świętowanie niedzieli wokół Eucharystii uobecnia Paschę Chrystusa i antycypuje Jego przyjście w chwale - w ten sposób buduje się Żywy Kościół. Jeśli świętujemy niedzielę, to nasze serce wypełnia spotkanie z Panem. Nie ma miejsca dla powrotu złego ducha (por. akcja "Świętuję niedzielę" - ­
www.diesdomini.pl)
4. W tę perspektywę wchodzimy w Ruchu Światło-Życie przez realizowanie w codziennym życiu Drogowskazów Nowego Człowieka, zasad Domowego Kościoła czy też stylu życia kapłanów Chrystusa Sługi.
5. Za chwilę będziemy mogli wyrazić nasze konkretne zaangażowanie - miłości wobec młodzieży potrzebującej wzorców życia, a także miłości wobec ludzi wielorako uzależnionych. Postanowienie abstynencji od alkoholu w Krucjacie Wyzwolenia Człowieka to pierwszy krok "przeciwstawiania się wszystkiemu, co uwłacza ludzkiej godności", czyli uwikłania w życie prowadzące do nałogów, do nieczystości, do nieposzanowania życia, lekceważenia Dnia Pańskiego...

ŚPIEW
"W dialogu miłości" (Ex nr 672) albo "Głoś imię Pana" (Ex nr 455)

MODLITWA POWSZECHNA
Modlitwa o jedność i o solidarność w budowaniu dobra, wezwania można oprzeć na tekście Ślubów Jasnogórskich.

Propozycja:
1. Za członków polskiego rządu, aby Chrystus prowadził ich do działania zgodnego z wartościami ewangelicznymi.
2. Za wszystkich Polaków, o ducha miłości Ojczyzny tak jak własnego domu.
3. O ducha poszanowania w Europie życia każdego człowieka, od naturalnego poczęcia do naturalnej śmierci.
4. Za polskie rodziny, o łaskę strzeżenia świętości małżeństwa oraz godności kobiety i matki.
5. Za wszystkie dzieci, aby Bóg otoczył je czujną opieką rodziców i umacniał ich do przekazu chrześcijańskich i ojczystych obyczajów.
6. O zwycięstwo Chrystusa w sercach ludzi uzależnionych i o pragnienie życia w wolności dzieci Bożych.
7. Za wszystkich, którzy za chwilę włączą się do Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, aby otrzymali dar radości służenia siostrom i braciom potrzebującym promieniowania nową kulturą.

PRZYSTĄPIENIE DO KRUCJATY WYZWOLENIA CZŁOWIEKA
Celebrans zachęca do wyrażenia odpowiedzialnej miłości wobec młodzieży oraz ludzi poddanych niewoli alkoholizmu lub innych uzależnień poprzez składanie deklaracji i odnowienie wcześniej złożonych zobowiązań. Osoby składające deklaracje idą środkiem wzdłuż szpaleru członków Krucjaty, którzy stoją z wyciągniętymi rękoma w geście modlitwy wstawienniczej.

ŚPIEW: "Serce wielkie nam daj" (Ex nr 502)

MODLITWA KRUCJATY WYZWOLENIA CZŁOWIEKA

ZAKOŃCZENIE
C: Pan z wami.
W: I z duchem twoim.
C: Niech was błogosławi Bóg Wszechmogący: Ojciec † i Syn, i Duch Święty.
W: Amen.
C: Idźcie w pokoju Chrystusa.
W: Bogu niech będą dzięki.

ŚPIEW NA ZAKOŃCZENIE: Piosenka roku "Uczył nas..."

Wykaz skrótów:
EiE - Posynodalna adhortacja apostolska Ecclesia in Europa Ojca Świętego Jana Pawła II z 28 czerwca 2003 r.
Ex - "Exsultate Deo. Śpiewnik mszalny", Kraków 2004 (wyd. IX).
MR - "Mszał Rzymski dla diecezji polskich", Poznań 1986.
Obł1 - "Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich", t. 1, Katowice 2001.

Eleuteria nr 67-68, lipiec-grudzień 2006

początek strony